|
BAJO EL SIGNO DEL ECLIPSE
"Los dioses no tuvieron más sustancia que la que tengo yo."
Juan Ramón Jiménez
PARTE PRIMERA
I
Como dioses sin cetro
reinando soles
bajo el signo del eclipse,
así
vuestra voz tejerá silencios
y vuestra luz sombra perenne.
II
Duda el sol en el ojo.
La fauna triste,
según la propia intensidad,
cesa en el canto:
Su voz
nos la ofrece el destino.
III
Tras el último espejo,
oculto
y temeroso de la oscuridad,
el hombre que soy
y vengo siendo,
palabras quizá piedras,
volubles pero rígidas,
pronuncio.
IV
Furtiva,
como una rama negra,
como en el dolor en el que creo,
mi mano repara los móviles
de la irrevocable sentencia,
que nos exige
la agonía en el éxtasis.
V
Crepitad, dioses, crepitad:
mirad al cielo, esa roma galería,
negadlo tres veces, y danzad
sobre la piedra muda
de los recuerdos.
VI
Señales ausentes padecen
el temblor de la llama
y en ella, umbral de inviernos,
el vuelo de los pájaros.
La roca nos muestra el ombligo,
lebrel de formas:
la sola promesa del retorno puebla el horizonte.
VII
¿Cómo desoír
la silenciosa
gravedad de la sangre?
Los rumores del cuerpo
son quebranto en la faz de algunos hombres
y nos confirman
cuán sutil es la vida:
la muerte, socarrona
sólo nos lo sugiere.
PARTE SEGUNDA
I
Como dioses sin tiempo
llegará vuestra hora
en pleno eclipse,
y saldréis a los jardines:
las transparencias
viajan siempre de noche.
II
Vacío en el vacío.
No hay principio. No hay fin.
Sólo un atento
observar
la oscuridad.
III
Recuperar
la mano abolida
y su dibujo,
obligarse al deliquio
en pleno otoño,
y penetrar
los pliegues del enigma.
La palabra
brota
de mi sien
como de la noche.
IV
Construye el fuego
su nido de ámbar en la noche,
más lejos, más allá
del labio, postrer linde,
donde el azar cautivo
precisa del silencio.
V
Presa la fiebre.
¡Un pálpito!
¿Qué podrá su silueta sugerirnos?
VI
Un auténtico guerrero siempre se ignora.
Ignora su victoria,
en la virgen, serenísima noche,
fondo de las edades, sima única
en extensión de las espadas.
Ignora sus excesos:
su poder sobre las tinieblas.
VII
La noche,
abre tus muslos pero no cierra mis ojos
ni al amor ni a la muerte.
PARTE TERCERA
I
Para vosotros, dioses
sin tiempo, la eternidad
es un instante:
el erial os ofrece sus lindes en llamas
y confín humano es vuestra siembra nocturna.
II
Espigas como sombras
emiten flores
confusas como pájaros.
Un hombre huye del pecho materno.
III
Humo de la muerte: el silencio
presagia el ocaso de la luz.
¿Son sus colores
el orgullo de la piedra?
La noche
proyecta las sombras y esconde los ecos.
IV
De la niebla a la oscuridad,
rostros obscenos
sustentan
la virtud del silencio,
para en la pura y solitaria sombra
mirarse como en un espejo.
Su monólogo me distingue.
En la espiral,
el centro es el extremo opuesto a uno mismo.
V
Los labios no agostan la noche.
Así, el eco de los pájaros
anuncia la llegada del olvido.
VI
Tiempo. Allí vivisteis
la dicha inicial del rocío.
La memoria es el único brebaje
que apunta la luz y la muerte.
VII
Tejed, dioses, un gran ocaso.
Las huellas de las noches son las huellas
que proyectan el azar escogido
de nuestras mortales presencias.
La niebla o la noche no constituyen límite.
El silencio es la sola medida de la palabra.
ECLIPSE
"Aquel chopo de luz me lo decía en Madrid,
contra el aire turquesa del otoño:
Termínate en ti mismo, como yo."
Juan Ramón Jiménez.
La sinceridad del poema
sólo es comparable a la del deseo.
Una palabra prolonga la noche
y sus arpegios tejen
singular artificio: el asombro
de los hados ocultos tras el velo más íntimo.
Los soles han cesado.
¿Quién articula los silencios?
Vaga la medianoche
por sus galerías de piedra,
nos hurta las huellas del astro
olvidado; memoria
rastrea memoria en las cenizas del alba,
nos concede el martirio
de los nombres. Vuelve la faz
del océano a nuestras gargantas,
oreando sus grutas impalpables,
renace la mansión deshabitada
por nuestras vírgenes afirmaciones,
solemnes, con la gracia de la muerte,
y se quiebran las alas
del pájaro, en el espacio frágil,
entreabierto y sucesivo, cálido
reflejo de la luz sin cuerpo,
del cuerpo exánime, de la vida
sobre la estéril arena, ardid de la música
por entre los huecos del instrumento de hueso.
¿Cómo medir el asombro?
Vino la noche,
mediodía de salones y esferas,
de agujas ciegas y astros en declive.
El conocimiento es un sorteo de los sentidos,
un ombligo de piedra,
acopio de los cuerpos en la fronda: un filo
de sangre,
el líquido fragor de las hespérides,
la insultante traducción de las voces,
una luz interminable y también su sombra:
¡Soledad! La muerte de todas las estrategias.
No es hora de recapitulaciones.
Un largo beso nos contuvo
entrelazados. Las distancias
las engendró un largo adiós:
el embeleso geométrico
y el embeleso geográfico
-bríos quebrados que el amor concierta-
no son la misma cosa.
Nada es la misma cosa.
Ni siquiera ella misma.
La sombra es metáfora de la luz,
la tierra sembró sus volcanes
y nuestra voluntad pujó contra el destino,
subasta de cisnes, oscuro
dominio de sudor y huesos.
Nada es la misma cosa
aunque todo aparezca igual.
Amanecieron noches entre ambos,
oscuridades impregnadas de silencio
y acaso de olvido.
Yo dije:
me afirmaré
me negaré
en tu nombre.
Mas no fue posible. La realidad
es hija de la voz, y a veces
también sus arpegios nos mienten.
Hablemos, pues,
de cómo cesaron los soles,
de cómo llegó el eclipse
y nos entregó al dulce olvido.
Hablemos
de cómo sobre la propia ceniza,
con silenciosa,
sensible transparencia,
nuestra triste figura,
-deslavazada,
mas siempre regia en su intención-
brilla en la oscuridad
y en el silencio.
|
ONDER HET TEKEN VAN DE ECLIPS
Vertaling: Fa Claes
"De goden hadden niet meer substantie dan die ik heb."
Juan Ramón Jiménez
EERSTE DEEL
I
Zoals goden die zonder scepter
heersen over zonnen
onder het teken van de eclips,
zo
zal jullie stem stilten weven
en jullie licht eeuwige schaduw.
II
In het oog twijfelt de zon.
De droevige fauna,
volgens haar eigen intensiteit,
geeft het zingen op:
Haar stem,
het noodlot biedt ons haar aan.
III
Achter de laatste spiegel,
verborgen
en bang voor de duisternis,
spreekt de man die ik ben
en aan het worden ben
woorden misschien stenen,
grillig maar onbuigzaam,
uit.
IV
Tersluiks,
gelijk een zwarte tak,
gelijk in de pijn waaraan ik geloof,
merkt mijn hand de motieven op
van het onherroepelijke vonnis
dat van ons de doodstrijd
en de extase eist.
V
Knettert, goden, knettert:
kijkt naar de hemel, die stompe gaanderij,
loochent hem driemaal, en danst
op de stomme steen
van de herinneringen.
VI
Afwezige signalen ondergaan
de trilling van de vlam
en in haar, drempel van winters,
de vlucht van de vogels.
De rots toont ons de navel,
jachthond de vormen achterna:
de belofte van terugkeer alleen bevolkt de horizon.
VII
Hoe doof zijn voor
de geluidloze
zwaartekracht van het bloed?
De geluiden van het lichaam
zijn blamage in het oog van sommige mensen
en bevestigen ons
hoe subtiel het leven is:
de dood, geslepen,
suggereert het ons slechts.
TWEEDE DEEL
I
Zoals goden zonder tijd
zal in volle eclips
jullie uur komen
en je zult de parken ingaan:
de doorzichtigheden
reizen altijd 's nachts.
II
Leegte in de leegte.
Er is geen aanvang. Er is geen einde.
Alleen een aandachtig
observeren
van de duisternis.
III
De afgeschafte hand
en haar patroon
recupereren,
zich verplichten tot extase
in volle herfst,
en binnendringen
in de plooien van het mysterie.
Het woord
ontkiemt
uit mijn slaap
als uit de nacht.
IV
Het vuur bouwt
zijn barnstenen nest in de nacht,
verder weg, voorbij
de lip, ultieme grens,
waar het gevangen toeval
stilte behoeft.
V
De koorts de buit.
Een voorgevoel!
Wat zal zijn silhouet ons kunnen influisteren?
VI
Nooit telt een rasecht soldaat zijn eigen belang.
In de ongerepte, sereenste nacht,
grondslag van de tijdperken, enige afgrond
ter uitbreiding van het zwaard,
wil hij van zijn overwinning niet weten.
Hij negeert zijn uitspattingen:
zijn macht over de duisternis.
VII
De nacht,
open je dijen maar sluit niet mijn ogen,
niet voor de liefde en niet voor de dood.
DERDE DEEL
I
Voor jullie, goden
zonder tijd, is de eeuwigheid
een ogenblik:
het braakland biedt jullie zijn vlammende grenzen aan
en menselijke begrenzing is jullie nachtelijk zaaien.
II
Aren als schaduwen
brengen bloemen voort
ongeordend gelijk vogels.
Een man vlucht voor de moederborst.
III
Walm van de dood: de stilte
voorspelt de ondergang van het licht.
Zijn zijn kleuren
de trots van de steen?
De nacht
ontwerpt de schaduwen en verbergt de echo's.
IV
Van de nevel tot de duisternis
onderhouden
schunnige gezichten
de kuisheid van de stilte
om zich in de zuivere en eenzame schaduw
als in een spiegel te bekijken.
Hun monoloog zondert mij af.
In de spiraal
is de as het uiterste tegengesteld aan zichzelf.
V
De lippen verdorren de nacht niet.
Zo kondigt de echo der vogels
de komst van de vergetelheid aan.
VI
Tijd. Daar beleefden jullie
het initiële geluk van de dauw.
Het geheugen is het enige brouwsel
dat het licht suggereert en de dood.
VII
Weeft, goden, een grote deemstering.
De sporen van de nachten zijn de sporen
die het toeval ontwerpen uitgekozen
uit onze dodelijke aanwezigheden.
Nevel of nacht vormen geen grens.
De enige maat van het woord is de stilte.
ECLIPS
"Die populier van licht zei het me in Madrid,
tegen een turkooizen herfstlucht:
Ga op in jezelf zoals ik."
Juan Ramón Jiménez
De rechtzinnigheid van het gedicht
is slechts vergelijkbaar met die van de begeerte.
Een woord verlengt de nacht
en zijn arpeggio's weven
een eigenaardig mechanisme: de verbazing
van de krachten verborgen achter de intiemste sluier.
De zonnen zijn gestopt.
Wie articuleert de stilten?
De middernacht zwerft
door zijn stenen gaanderijen,
ontsteelt ons de sporen van het vergeten
hemellichaam; geheugen
doorzoekt geheugen in de as van de dageraad,
verleent ons het martelaarschap
van de namen. Het gezicht
van de oceaan keert terug naar onze kelen
en verlucht haar ongrijpbare grotten,
het onbewoonde landhuis herleeft
door onze ongerepte beweringen,
plechtig, met de sierlijkheid van de dood,
en de vleugels van de vogel
breken in de kwetsbare ruimte,
half open en achtereenvolgende, warme
weerkaatsing van het licht zonder lichaam,
van het ontzielde lichaam, van het leven
op het steriele zand, kunstgreep van de muziek
van tussen de holten in het benen instrument.
Hoe de verbazing meten?
De nacht kwam,
middag van salons en hemellichamen,
van blinde gaten en sterren in verval.
De kennis is een verloting van betekenissen,
een stenen navel,
een voorraad lichamen in het gebladerte: een straal
bloed,
het vloeibare geraas van de Hesperiden,
de beledigende vertaling van de stemmen,
een eindeloos licht en ook zijn schaduw:
Eenzaamheid! De dood van alle strategieën.
Het is de tijd niet voor samenvattingen.
Een lange zoen hield ons
omstrengeld. Een lang afscheid
veroorzaakte de afstanden:
de geometrische verrukking
en de verrukking van geografische aard
- gebroken krachten die de liefde in harmonie brengt -
zijn niet hetzelfde.
Niets is hetzelfde.
Zelfs niet het ding zelf.
De schaduw is metafoor voor het licht,
de aarde zaaide haar vulkanen
en onze wil bood op tegen het noodlot,
een zwanenveiling, donker
machtsgebied van zweet en beenderen.
Niets is hetzelfde
al schijnt alles gelijk.
Nachten daagden tussen beide,
duisternissen doordrenkt met stilte
en mogelijkerwijs met vergetelheid.
Ik zei:
ik zal me affirmeren
me negeren
in jouw naam.
Maar het was niet mogelijk. De werkelijkheid
is de dochter van de stem, en soms
beliegen ons zelfs haar arpeggio's.
Laten we dan spreken over
hoe de zonnen stopten
en hoe de eclips kwam
en ons overdroeg aan de zoete vergetelheid.
Laten we spreken over
hoe op de eigen as
met stille
gevoelige doorzichtigheid
onze droevige gedaante
- krachteloos
maar altijd koninklijk in haar bedoeling -
in de duisternis en in de stilte
schittert.
|